Christendom en antisemitisme – Tweeduizend jaar confrontatie

Van 7 september 2017 t/m 6 januari 2018 presenteert Museum Sjoel Elburg een spraakmakende tentoonstelling over de complexe dynamiek tussen christendom en antisemitisme. Antisemitisme wordt meestal onmiddellijk gekoppeld aan de moord op zes miljoen joden door de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog, of aan de huidige uitbarstingen van geweld tegen joden en joodse instellingen door islamitische terroristen.
Minder bekend is de opmerkelijke rol van het christendom met betrekking tot het ontstaan en voortbestaan van het antisemitisme gedurende vele eeuwen. De tentoonstelling ‘Christendom en antisemitisme’ wil de kennis hierover vergroten.

Lees meer op de website van Museum Sjoel Elburg >

Lees het RD-artikel ‘Tentoonstelling in sjoel Elburg: antisemitisme als open zenuw’ >


Themadag zaterdag 11 november 2017

LAAT DE LIEFDE WINNEN – ‘De noodzaak van een nieuwe reformatie’

Op zaterdag 11 november 2017 hopen wij onze derde themadag te houden. Een verdere toelichting kunt u lezen in het bericht: Toelichting op het thema – Laat de liefde winnen. Op deze pagina vindt u het programma van deze dag. Wij zijn erg enthousiast over de inhoud van het programma en vanzelfsprekend verwelkomen u graag op 11 november!

Download, print en verspreid onze Themadag-poster >

Het programma

09:45 Ontvangst met koffie
10:15 Opening en welkom
10:30 Inleidende lezing: “De centrale plaats van het liefdesgebod bij Jezus en Paulus en de marginale rol ervan in de theologische traditie”  door Jeroen Bol
11:15 Pauze
11:30 Lezing: “Zonder de liefde wordt het niets; Jood en niet-Jood in de Efezebrief” door Renė Maathuis, PKN predikant te Werkendam en bestuurslid van de Jules Isaac Stichting
12:15 Mededelingen
12:25 Lunchpauze met soep en broodjes
13:30 Lezing: “De plaats van het dubbele liefdesgebod in het jodendom ten tijde van Jezus en wat Jezus zelf hierover leerde” door professor dr. Dineke Houtman, bijzonder hoogleraar Judaïca, met bijzondere aandacht voor de verhouding van jodendom en christendom, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam
14:15 Koffie & thee halen
14:25 In gesprek met dr. Dineke Houtman, Ds. Rene Maathuis en Jeroen Bol, gelegenheid tot het stellen van vragen
15:20 Tijd van gezamenlijke voorbede voor Israël en de Kerk
15:50 Afsluiting themadag
16:00 Einde themadag

Kosten en opgave

Kosten voor deelname aan de themadag bedragen € 25,00 per persoon en voor studenten geldt het gereduceerd tarief van € 12,50. Dit is inclusief koffie, thee plus een lunch met soep en broodjes. Uw aanmelding is definitief na ontvangst van betaling.

Locatie

De themadag wordt gehouden in de Poortkerk, Poortjesgoed 1 te Veenendaal. Bij de kerk is ruimschoots gelegenheid tot parkeren.
Voor wie met de trein reist: uitstappen op station Veenendaal Centrum. U kunt dan kiezen tussen lopen naar de Poortkerk, dat kost u ongeveer tien minuten. Of u neemt bus 85 richting station Ede Wageningen en stapt uit bij bushalte Politiebureau. Daarna is het dan nog drie minuten lopen naar de Poortkerk.

Een routebeschrijving vindt u op www.poortkerk.nl.

Overige informatie

Er zal een boekentafel aanwezig zijn.

Aanmelden themadag

Vanaf nu beschikbaar: De lezingen van onze themadag

Op 19 november 2016 was onze tweede themadag. Het thema van deze dag was: ‘Het vervangingsdenken vervangen’, Contouren van een nieuw canoniek verhaal.

In de eerste lezing legt Jeroen Bol de vinger bij de zere plek en maakt hij duidelijk dat het vervangingsdenken diep verweven zit in de christelijke theologie. In overige twee lezingen proberen Edjan Westerman en Daniël Drost contouren te schetsen van een nieuw canoniek verhaal. Edjan doet dit aan de hand van het denken van R. Kendall Soulen en Daniël doet dit aan de hand van Mark Kinzer.

Deze drie boeiende en leerzame lezingen kunt u vinden op onze pagina met lezingen.


‘Het vervangingsdenken vervangen’

Themadag Jules Isaac Stichting zaterdag 19 november

‘De Kerk heeft de plaats van Israël ingenomen’. Deze uitspraak doet tegenwoordig menigeen de wenkbrauwen fronsen. Dat is heel lang wel anders geweest. De vervangingsgedachte was eeuwenlang onbetwist en gemeengoed in iedere christelijke denominatie. Pas sinds de Tweede Wereldoorlog zijn steeds meer kerken afstand gaan nemen van dit vervangingsdenken. Sindsdien is er een heel nieuw hoofdstuk begonnen in de relatie Jodendom-Christendom. Voor het eerst sinds 2000 jaar wordt er op basis van gelijkwaardigheid met elkaar gepraat en naar elkaar geluisterd. Een enorme vooruitgang na eeuwen van misverstanden over en weer. Lees meer


Themadag zaterdag 19 november 2016

Het vervangingsdenken vervangen; contouren van een nieuw canoniek verhaal

Op zaterdag 19 november hopen wij onze tweede themadag te houden. Het bovenstaande thema van deze dag is in een eerder artikel toegelicht. Op deze pagina vindt u de benodigde informatie. Wij verwelkomen u graag op 19 november!

Het programma

09:45 Ontvangst met koffie
10:15 Opening en welkom
10:30 Inleidende lezing: “Het failliet van het vervangingsdenken en de noodzaak van een nieuw canoniek verhaal”  door Jeroen Bol
11:15 Pauze
11:30 Lezing: “Voorstellen voor een nieuw canoniek verhaal bij Kendall Soulen” door Edjan Westerman
12:15 Mededelingen
12:25 Lunchpauze met soep en broodjes
13:30 Lezing: “Voorstellen voor een nieuw canoniek verhaal bij Mark Kinzer” door Daniel Drost
14:15 Forumdiscussie met Ds. Rene Maathuis, Daniel Drost, Edjan Westerman, Jeroen Bol en …..
15:00 Pauze
15:20 Tijd van gezamenlijke voorbede voor Israël en de Kerk
15:50 Afsluiting themadag
16:00 Einde themadag

Kosten en opgave

Kosten voor deelname aan de themadag bedragen € 25,00 per persoon en voor studenten geldt het gereduceerd tarief van € 12,50. Dit is inclusief koffie, thee plus een lunch met soep en broodjes. Uw aanmelding is definitief na ontvangst van betaling.

Locatie

De themadag wordt gehouden in de Poortkerk, Poortjesgoed 1 te Veenendaal. Bij de kerk is ruimschoots gelegenheid tot parkeren.
Voor wie met de trein reist: uitstappen op station Veenendaal Centrum. U kunt dan kiezen tussen lopen naar de Poortkerk, dat kost u ongeveer tien minuten. Of u neemt bus 85 richting station Ede Wageningen en stapt uit bij bushalte Politiebureau. Daarna is het dan nog drie minuten lopen naar de Poortkerk.

Een routebeschrijving vindt u op www.poortkerk.nl.

Overige informatie

Er zal een boekentafel aanwezig zijn.

Aanmelden themadag

Boekrecensie: ‘de Messias leren’

Edjan Westerman ‘de Messias leren’, Israël en de volken – Gods weg nieuw leren lezen

Zie ook www.messiasleren.nl

Door: Ds. R.R. Maathuis (Wer­ken­dam)

de-messias-leren-2015Vorig jaar september werd het boek ‘de Messias leren’ van Edjan Wes­ter­man gepresenteerd in de kapel van het landelijk dienstencentrum van de Protestante Kerk in Nederland. Ik hoop dat de geringe opkomst bij dat moment niet representatief is voor het aantal lezers dat het boek ter hand zal nemen. Het boek verdient meerdere drukken en zou door velen gelezen moeten wor­den. Maar…men moet het boek wel dúrven kopen en lezen. Met de aankoop wordt er namelijk geen voortkabbelend verhaal over Israël en de volken aangeschaft. Nee, Westerman zet het vertrouwde kerkelijk lezen van de bijbel op z’n kop. Is deze eme­ritus dan een onzalige onruststoker die ‘het oude vertrouw­de’ maar wat opschudt? Nee, deze zeer aimabele theoloog probeert met een liefde voor God, Israël en de kerk dienstbaar te zijn aan God, Israël en de kerk.

Het ligt de schrijver zwaar op de maag dat de christelijke theologie het vroeger én nu blijkbaar zonder Israël kan én wil doen. Eeuwenlang is én wordt er getheologiseerd alsof Israël geen blijvende plaats heeft in het eeuwige plan van God met Zijn schepping. En deze theologie heeft zich via kansels kunnen verspreiden onder het kerkvolk. Het is een trieste constatering dat wanneer de gemiddelde christen de boodschap van bijbel moet omschrij­ven, hij alleen het schema ‘schepping-zondeval-verlossing-ver­nieu­wing’ zal noe­men. Israël kan dan gewoon gemist worden! Het gaat zo’n christen te ver om het Oude Testament over te slaan (het geeft immers toch wel aardige achtergrond­informatie) maar in ‘zijn’ geloof springt hij vanuit de schepping en zondeval in Genesis 1 tot en met 3 meteen naar de kribbe in Lukas 2. Wes­terman laat ons op een over­tuigende manier zien dat dát niet mogelijk én ook zéér onwenselijk is. Israël maakt op een prominente manier deel uit van de verhaalstructuur van de bij­bel én zo wil het Woord van God ook gelezen wor­den.

Op minutieuze wijze loopt de auteur met de lezer de bijbel door en laat hij zien dat Israël, als eeuwig door God gekozen en geliefd volk, deel uit blijft maken van de geschie­denis van God met de schepping tot en met de ‘tikoen olam’, het herstel van de wereld: Israël is nooit afwezig geweest! Ondanks het feit dat het boek dit, voor veel christenen, onbekend pad inslaat en de lezer alle aandacht nodig heeft om op dat nieuwe pad te komen én te blijven, biedt de schrijver de lezer in korte, heldere zinnen een reisverslag aan waarmee de lezer weer terechtkomt in het bijbelse spoor van de God van Abraham, Izaak en Jakob, de Vader van Jezus Messias.

Westerman heeft met dit boek, geschreven onder de zegen van de God van Israël én onderwezen in Jezus Messias door de Heilige Geest, zowel Israël als de kerk een grote dienst bewezen en daar ben ik hem oprecht dankbaar voor. Voor mij is het lezen van het boek een aansporing om het boek nóg een keer te lezen. Westerman brengt ons dicht bij het hart van God voor Israël, de kerk en de volken en dat is een grote verdienste. En liefde voor God moet zich toch uiten in liefde voor Zijn volk? Ja, als God ‘in grote ijver voor Jeruzalem en Sion is ont­brand’ (Zach. 1, 14) dan kan een christen toch niet onaangedaan aan de zijlijn blijven staan? En als een christen gelooft dat ‘Christus in hem leeft’ (Gal. 2, 20) dan laat hij toch ook de gezindheid van Christus zien? En als Hij, de Koning der Joden, Zijn volk liefheeft, dan kan een christen toch niet van Israël wegkijken?

Tot slot. In alle eerlijkheid moet ik zeggen dat de kaft van het boek mij, in eerste instantie, niet aantrok. Een kaft met een strak lettertype had ik mooier gevonden! Maar nu? De kaft spreekt klare taal. Voor mij wil de profeet met de sjofar op het schilderij van Jip Wijn­gaar­den, de kerk wakker roepen. De kerk, afgebeeld zonder ramen, is de eeuwen door met zichzelf bezig geweest en zag Israël niet meer staan. Ik spoor u aan het boek te kopen en te (her)lezen opdat uw raam wagenwijd opengaat en u het, van eeuwigheid uitverkoren volk van God, weer van harte ziet staan én liefhebt.


In memoriam: predikant en theoloog dr. Henk Vreekamp

Door: Jeroen Bol

In memoriam dr. VreekampMaandag 29 februari is Dr. Henk Vreekamp door een noodlottig verkeersongeval in het centrum van zijn woonplaats Epe om het leven gekomen. Dr. Vreekamp is 72 jaar geworden. Henk Vreekamp was geen onbekende voor onze stichting. De afgelopen paar jaar hebben we hem regelmatig mogen ontmoeten, de laatste keer was op 11 november toen hij in Nijkerk naar Mark Kinzer kwam luisteren. Hij heeft Mark toen ook nog persoonlijk gesproken.

Het plotselinge overlijden van dr. Vreekamp is allereerst een enorm verlies voor zijn vrouw en kinderen. Daarnaast is zijn plotselinge wegvallen een zeer groot verlies voor heel christelijk en Joods Nederland. Henk Vreekamp was gedurende de afgelopen dertig jaar een van de belangrijkste Nederlandse theologen waar het de doordenking van de relatie Kerk-Israël betreft. Hij was een groot kenner van het heidendom en van de ontstaansgeschiedenis van het christendom. Henk Vreekamp was een theoloog die zich wist uitgedaagd door de Joodse vragen aan de Kerk.

Dr. Vreekamp was zich scherp bewust van de anti-Joodse traditie in het christendom. Hij heeft zich sinds de jaren tachtig onvermoeibaar ingezet voor de correctie van dit anti-Joodse denken in theologie en kerkelijke praktijk. Daarvan getuigen onder meer zijn inzet van 1984 tot 2002 als secretaris van de raad voor de verhouding van Kerk en Israël in de Nederlands Hervormde Kerk en het feit dat hij jarenlang bestuurslid en voorzitter was van het OJEC, het overlegorgaan van Joden en Christenen. Ook zijn vele publicaties getuigen van grote inzet op dit gebied, ik noem er enkele: ‘Zonder Israël niet volgroeid, visie op de verhouding tussen kerk en Joodse volk van hervormde zijde‘ (1989) en Een onbedachte verhouding, de plaats van Israël in een kerkelijke dogmatiek’ (1991).

Henk Vreekamp was nog steeds zeer actief, zijn agenda voor de komende maanden was rijk gevuld met lezingen en ook in de kerkelijke gemeenschap van Epe speelde hij een belangrijke rol. Zijn plotselinge overlijden betekent een groot verlies, zowel voor christelijk Nederland dat Israël een warm hart toedraagt als voor de Joodse gemeenschap waar hij ook zeer geliefd was.

Van dit laatste getuigen de warme woorden van rabbijn mr. drs. R. Evers die jarenlang een persoonlijke vriendschap met Dr. Vreekamp onderhield. Rabbijn Evers schreef onder meer het volgende in zijn in memoriam:

Vreekamp was een indrukwekkende persoonlijkheid omdat hij een bepaald charisma uitstraalde en zijn opvattingen op overtuigende wijze wist over te brengen. Zijn publiek hing aan zijn lippen. Hij voelde de problematische vragen van zijn publiek als geen ander aan. Maar tegelijkertijd was hij een uitermate bescheiden `Mensch’, die altijd even beminnelijk zijn vrienden de eer gaf die ieder toekwam.(…) Zijn innemendheid lag in zijn volledig oprechte worsteling met de heidense wortels van Midden-Nederland en de weerstand hiertegen vanuit de monotheïstische tradities. Hij was hier zo vol van dat hij daar altijd over moest spreken. Hij was een eerlijk en moedig mens, die tegen de stroom in, bereid was om de traditionele houding van de kerk tegenover het Jodendom en Israël kritisch te onderzoeken. Hij trok zijn conclusies en streed voor een eerlijke en goede relatie met het Joodse volk. Zijn liefde voor Israël stak hij nooit onder stoelen of banken.“

Henk Vreekamp laat een gapende lege plek achter. We gaan hem heel erg missen.


Nieuwe themadag in 2016

Ook in 2016 hopen wij een themadag te organiseren. Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van deze ontwikkelingen.

Hieronder vindt u informatie over eerdere themadagen die door de Jules Isaac Stichten werden georganiseerd.


Informatie over de workshops van 9 november 2015

Er zullen in het middagprogramma tenminste drie verschillende workshops worden aangeboden die alle drie twee maal worden gegeven.

Iedere deelnemer kan dus maximaal twee verschillende workshops volgen. De workshops zullen ongeveer 45 minuten duren. We streven naar maximaal twintig deelnemers per workshop.

Een van de workshops zal door Dr. Kinzer worden gegeven. Het onderwerp van zijn workshop staat op dit moment nog niet vast, maar er zal in ieder geval gelegenheid zijn Dr. Kinzer vragen te stellen naar aanleiding van de lezingen die hij ’s morgens houdt.

De tweede workshop zal gegeven worden door ds. Edjan Westerman. Ds. Westerman is de auteur van het zojuist bij Boekencentrum verschenen boek ‘De Messias leren; Israël en de volken – Gods weg nieuw leren lezen’. Het onderwerp van deze workshop zal zijn ‘Het oude en het nieuwe paradigma in relatie tot de Messias belijdende Joden’. ‘Paradigma’ staat in dit geval voor de ‘bril’ die we doorgaans zonder het te weten op hebben als we de Bijbel lezen. Het klassieke paradigma is in hoge mate bepaald door de idee dat de Kerk de plaats van Israël zou hebben ingenomen. Het nieuwe paradigma dat Edjan Westerman en ook Mark Kinzer voorstaat doorbreekt dit oude paradigma. Het nieuwe paradigma wil volwaardig recht doen aan de blijvende centrale plaats die Israël volgens de Schrift inneemt in de heilsgeschiedenis.

De derde workshop zal gegeven worden door Jeroen Bol. Deze workshop zal gaan over ‘het tragische lot van de Messias belijdende Joden in de vroege kerk’. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat een kerk die in haar allereerst begin uit alleen Joden bestond, rond het jaar 400 al geen Messias belijdende Joden meer in haar midden tolereerde? Mark Kinzer noemt dit het oerschisma, de allereerste kerkscheuring die grote gevolgen heeft gehad. Hoe kon dit schisma ontstaan en wat zijn de gevolgen ervan geweest? Bij deze vragen willen we in deze workshop stilstaan.

Bij binnenkomst kunt u 9 november uw keuze maken welke twee workshops u wilt volgen.

Er kunnen maximaal twintig mensen aan een workshop deelnemen. Wel wordt iedere workshop twee maal gegeven. Maar het kan gebeuren dat de workshop van uw keuze al is volgeboekt. We zien erop toe dat iedere deelnemer in ieder geval twee verschillende workshops kan volgen.