Kan niet zonder, mag niet zonder

De onopgeefbare verbondenheid van Kerk en Israël

Lezing gehouden op de themadag George Whitefield Stichting 31 maart 2007:

dr. H.A. Bakker

‘Een bescheiden poging’

De woorden ‘Een bescheiden poging’ zijn een vertaling van de eerste woorden van een geschrift van Jonathan Edwards (1703-1758). In 1747 schreef deze late puritein zijn bekende traktaat An Humble Attempt¹ waarin hij de christenheid in zijn dagen opriep om aanhoudend gezamenlijk in gebed te gaan en God te bidden om een opwekking. Ik wil me in geen enkel opzicht met Edwards vergelijken en noem mijn lezing daarom ‘Een bescheiden poging’ om feitelijk hetzelfde te zeggen: laten de christenen de handen ineenslaan en vervolgens ook vouwen om God te vragen met Zijn Geest op het wereldtoneel in te grijpen en daarbij in het bijzonder om te zien naar het joodse volk Israël. Met dit pleidooi bevinden we ons helemaal op het spoor van de apostel Paulus (in Romeinen 11: 25-27) en de theoloog van de opwekking Jonathan Edwards. Bijzonder is dat veel puriteinen in de zestiende en zeventiende eeuw al een Israëlvisie hadden en zich daarbij beriepen op grondleggende teksten bij Paulus² zoals die zich nooit zo heeft ontwikkeld onder de continentale Lutheranen en Calvinisten. Edwards heeft zijn visie op het fenomeen opwekking en Israël uit de puriteinse traditie overgenomen en op zijn dagen toegesneden. Hij las uit de tekenen der tijden in zijn dagen af dat God de kerk aan het voorbereiden was op een grootschalig ingrijpen van boven. Hier en daar vonden in Europa en Amerika lokaal opwekkingen plaats. Was het niet tijd om God te vragen dieper in te grijpen en de kerk wereldwijd te bekrachtigen? Was het niet tijd dat dan ook het joodse volk (wat toen nog geen eigen land had) zich tot Jezus de Christus zou bekeren? De kerk zou dan aan het begin van een nieuw tijdperk staan en met buitengewone genade het evangelie wereldwijd verspreiden en verkondigen. Landen en volken overal ter wereld zouden tot Jezus komen. Pas als de grote oogst was binnen gehaald, waaronder ook de joodse meerderheid, dan pas zou Jezus’ wederkomst nabij zijn. Wat kunnen wij hieruit leren voor vandaag?

Lees meer

Jonathan Edwards, theoloog van de opwekking

Door prof. dr. J.I. Packer

Jonathan Edwards, gelovige, geleerde, predikant, calvinist en leider tijdens een opwekking, leefde van 1703 tot 1758. Het was een lange, wat gereserveerde man met een zachte, vriendelijke stem. Hij wist wat hij wilde en was eenvoudig van hart. In 1727, hij was toen al vijf jaar elders als voorganger werkzaam geweest, werd hij de tweede voorganger van de grote en gerenommeerde kerk van Northampton in Massachusetts. Hier was zijn grootvader, Solomon Stoddard, de grote voorman van het kerkelijk leven in de Vallei van Connecticut, al predikant sinds 1669. Stoddard had intussen de eerbiedwaardige leeftijd van 83 jaar bereikt. Northampton was een stad van misschien tweeduizend inwoners en de kerk van Northampton was de meest bekende en de invloedrijkste in New England, buiten die van Boston. Stoddard zelf werd door zijn gemeente bijna aanbeden. De meeste gemeenteleden waren opgegroeid tijdens zijn bediening. Twee jaar later, in 1729, maakte Stoddards dood een einde aan zijn zestigjarig ambt en vanaf die tijd was Edwards de enige predikant. In de jaren 1734 en 1735 en van 1740 tot 1742 zag hij bijzondere werkingen van de Geest van God in zijn gemeente en in het laatste geval in heel New England. Vanaf 1743 had Edwards echter om verschillende redenen moeilijkheden met zijn gemeente. In 1750 werd hij uit zijn ambt gezet omdat hij erop stond dat de eis die Stoddard had laten vervallen, in ere hersteld zou worden, namelijk dat er een persoonlijke geloofsbelijdenis nodig was als absolute voorwaarde om aan het Avondmaal te mogen deelnemen. Edwards vertrok toen naar een zendingspost in het grensgehucht van Stockbridge. Hier schreef hij zijn grootse verhandelingen over de Freedom of the Will (Vrijheid van de wil) en Original Sin (De erfzonde). In 1757 werd hij benoemd tot hoofd van Princeton College. In februari 1758 reisde hij naar Princeton om zijn benoeming te aanvaarden. Zijn eerste stap was om zich te laten inenten tegen pokken. De inenting veroorzaakte echter koorts en de volgende maand stierf hij.

Lees meer

Wat valt er nog te beleven als je niets meer weet?

Jonathan Edwards over het toetsen van geloofservaringen

Lezing in het kader van de themadag van de George Whitefield Stichting, Poortkerk Veenendaal, 24 november 2007

Door J. Bol

Wat valt er nog te beleven als je niets meer weet ? Zo luidt in vraagvorm het motto van deze themadag. Hier wordt overdreven, dat is wel duidelijk. Maar er is wel iets aan de hand, zoveel is ook wel duidelijk. De kerk van nu is natuurlijk niet verstoken van ieder weten, maar er is wel degelijk een tendens waar te nemen van afnemende bijbelkennis en van een afnemende motivatie om zaken in de kerk werkelijk te toetsen aan de Schrift. Als baptist ben ik het beste thuis in de evangelische kringen, en het is met name hier dat ik dit afnemen van kennis van de Schrift signaleer. Maar wat ik hier en daar lees over de gevestigde kerken wekt bij mij niet de indruk dat de zaken er daar heel veel beter voorstaan.

Lees meer

Wie was Jonathan Edwards?

Lezing gehouden op de themadag van de George Whitefield stichting, 19 april 2008, Poortkerk, Veenendaal

Door J. Bol

Om maar met de deur in huis te vallen: een tamelijke onbekende in Nederland, een zeer bekend theoloog, filosoof, zendeling, bijbelleraar en opwekkingsprediker in de Verenigde Staten en de bredere Engelstalige wereld. Geef een zoekopdracht op Google en je krijgt 1.480.000 hits ! Toegegeven: een aantal van de hits betreft de atleet Jonathan Edwards die het wereldrecord hink stap springen op zijn naam heeft staan: 18,29 meter in 1995 in Goteburg. En dan hebben we nog de zanger Jonathan Edwards die ook een aantal van de 1.480.000 hits op het internet voor zijn rekening neemt. Maar het merendeel van de 1.480.000, ik schat zo’n ruim 1.200.000 betreffen toch de Jonathan Edwards over wie we het vandaag gaan hebben. Dat is een fenomenaal aantal voor iemand die vandaag op een kleine maand na precies 250 jaar geleden is overleden.

Lees meer