Beknopte uitleg van het begrip ‘bilaterale ecclesiologie

Mark Kinzer maakt deel uit van een sterke stroming binnen het messiaans jodendom die een bilaterale ecclesiologie voorstaat. Bilaterale ecclesiologie staat voor een opvatting over het wezen van de Kerk die volgens mij als geen ander de diepe verbondenheid van Jezus, Israël en de Kerk recht doet en toelicht. In bilaterale ecclesiologie is sprake van een differentiatie binnen het geestelijke lichaam van Christus, waarin joodse en niet-joodse Jezus gelovigen verenigd zijn. Het is een model van kerk zijn waarin messiaans jodendom kan floreren, en haar specifiek messiaans-joodse roeping gestalte kan geven. In het model van bilaterale ecclesiologie wordt binnen het bredere lichaam van Christus een onderscheiden eigen plaats toegekend aan specifiek messiaans-joodse gemeenschappen. Alleen zo zijn deze in staat om een werkelijk Joods, Thoragetrouw (halachisch) leven te leiden als messiaans-joodse gemeenschap. Denk onder meer aan het volgen van een joodse liturgie, het houden van joodse hoogtijdagen als Loofhuttenfeest en Jom Kippoer, de besnijdenis van hun jongetjes en het kosher eten. In Kinzers model van een bilaterale wijze van kerk zijn heeft het messiaans-joodse smaldeel de potentie om als natuurlijke brug tussen kerk en jodendom te functioneren. Messiaanse joden behoren immers tot beide. Principieel onderhouden zij de Thora in lijn met de joodse traditie. Dit hebben zij gemeen met het bredere orthodoxe jodendom. Deze gemeenschappelijkheid maakt dat dit postmissionair messiaans jodendom volgens Mark Kinzer de potentie heeft ooit die brugfunctie tussen kerk en jodendom te vervullen. Dit is nu nog toekomstmuziek, maar Kinzers model van een bilaterale ecclesiologie kan niet los worden gezien van deze hoopvolle visie op postmissionair messiaans jodendom.

Beknopte uitleg van het begrip ‘postmissionair messiaans jodendom’

‘Postmissionary Messianic Judaism’ is een nieuwe vorm van messiaans jodendom die de afgelopen decennia met name in de Verenigde Staten gestalte heeft gekregen. Volgens Mark Kinzer heeft deze vorm van messiaans jodendom de potentie om te dienen als een natuurlijke brug, een verbindende schakel tussen joden en christenen. Bedenk in dit verband dat Kinzer de aloude breuk tussen jodendom en christendom ziet als het oerschisma binnen het volk van God. Een schisma dat God volgens Kinzer nooit gewild heeft en dat ooit geheeld zal worden. Dat herstel is volgens Kinzer uiteindelijk Gods werk.

Het postmissionary messiaans jodendom dat Kinzer voorstaat heeft de volgende drie uitgangspunten. Alle drie baseert Kinzer op zijn exegese van het Nieuwe Testament.

De uitverkiezing van Israël als volk van God is onherroepelijk. Gods verbond met het volk Israël is blijvend geldig.
Messiaanse joden dienen zich net als andere joden op grond van het verbond te houden aan de verplichtingen die in de Thora gevonden worden.
Het rabbinale jodendom dient gezien te worden als een beweging die God eeuwenlang gebruikt en behoed heeft de om de onderscheiden unieke roeping van het Joodse volk in stand te houden. Een roeping die de kerk juist eeuwenlang in haar vervangingsdenken heeft ontkend. Ze meende de plaats van Israël te hebben overgenomen als volk van God.

Mark Kinzer stelt dat dankzij het rabbinale jodendom de belijdenis van Israël als het volk van God eeuwenlang bleef gehandhaafd en veilig gesteld. Postmissionary Messianic Judaism onderscheidt zich met deze positieve waardering van het rabbinale jodendom duidelijk van andere vormen van messiaans jodendom die doorgaans weinig op hebben met het rabbinale jodendom. Postmissionary Messianic Judaism belijdt Yeshua, Jezus als Messias voor Jood en niet-Jood. Het ziet het als haar roeping om binnen het bredere jodendom te getuigen van ‘de verborgen werkzame heiligende aanwezigheid van Yeshua onder het Joodse volk en haar religieuze traditie’. (Mark Kinzer, Postmissionary Messianic Judaism, pag. 14-16, 301,305). Hiermee staat Kinzer overigens geen zogeheten tweewegenleer voor, maar erkent hij wel de werkzame aanwezigheid van Gods Geest in het rabbinale jodendom.

Mark Kinzer schrijft: “Messianic Jews with this orientation discern the hidden sanctifying reality of Yeshua already residing at the center of Jewish life and religious tradition. They understand their inner mission as the call to be a visible sign of this hidden messianic presence. (…) Postmissionary Messianic Judaism believes that the mysterious messianic reality at the heart of Israel’s life, will one day be acknowledged by the community as a whole, and that this acknowledgment – set within the context of a national movement of revived fidelity to the ancestral covenant – will prepare the way for the final redemption. Because it discovers God and Yeshua within the Jewish people and its tradition, postmissionary Messianic Judaism feels at home in the Jewish world. (Postmissionary Messianic Judaism pag. 14-15).

Deze visie van Kinzer op Jezus en Israël is natuurlijk een heel andere dan hoe de kerk door de eeuwen heen naar het jodendom heeft gekeken. Dat maakt het tot een spannnende theologische exercitie. Hier is sprake van een paradigmaverschuiving. Mark Kinzer ziet het getuigen van Jezus’ verborgen werkzame aanwezigheid binnen het jodendom, onder het Joodse volk, als een belangrijk onderdeel van de missie van het postmissionaire messiaanse jodendom.

Zie voor meer over Postmissionary Messianic Judaism het gelijknamige boek van Mark Kinzer, met name pagina 12-16 en pagina 299-302.

Zie voor een indrukwekkende reeks aanbevelingen en recensies van het boek Post- Missionary Messianic Judaism www.markkinzer.com/pmj

Het evangelie ‘full circle’

De messiaans-joodse stem eeuwenlang gesmoord

door Jeroen Bol

Veel theologen erkennen tegenwoordig dat het Nieuwe Testament van a tot z een joods boek is, en dat de wortels van de kerk liggen in het jodendom van de eerste eeuw. Het evangelie ontstond binnen een joodse context. Jezus was een jood. Net als de apostelen en de vele duizenden joden die in die eerste eeuw van onze jaartelling gehoor gaven aan het evangelie. Het evangelie van Jezus Christus was goed nieuws van God voor Jood en Griek. Helaas is het zo niet gebleven. Al in de tweede eeuw vond het vervangingsdenken ingang in de vroege kerk die intussen een meerderheid van niet-joodse gelovigen kende. De kerkvaders, de theologen van de vroege kerk die allen niet-joden waren, begonnen te leren dat de kerk de plaats van Israël had ingenomen. De kerk was nu Israël, Gods verbond met Israël was volgens hen op de kerk overgegaan. De Wet zou hebben afgedaan, ook zelfs voor Joodse Jezus gelovigen. Binnen de kerk was al snel geen plaats meer voor joodse christenen die vast wilden houden aan hun joodse identiteit en het onderhouden van de Wet van Mozes. Het evangelie was dan nog steeds wel goed nieuws voor de volken, maar op deze wijze niet langer voor de joden. Mark Kinzer heeft in zijn boek ‘Jerusalem crucified, Jerusalem risen’ overtuigend aangetoond dat deze ontwikkeling een versmalling van het oorspronkelijke evangelie betekend heeft. Het evangelie dat gepredikt werd erkende niet langer ook maar enig onderscheid tussen Jood en Griek. Het enige onderscheid dat nog gold binnen de kerk was dat tussen christen en heiden. Joden moesten zich bekeren en werden dan christen. En daarmee waren ze volgens de kerk niet langer jood. Het evangelie dat goed nieuws was voor zoveel heidenen, was op deze manier niet langer goed nieuws voor de joden. Zij werden immers door de kerk gedwongen volledig afstand te doen van hun jood zijn. Toetreden tot de kerk betekende het einde van je joodse identiteit. Diezelfde kerk eigende zich al de in het Oude Testament aan Israël gedane heilsbeloften toe, voor Israël bleef alleen de vloek over. Dit stond niet alleen haaks op het getuigenis van het Oude Testament dat keer op keer spreekt van een ‘eeuwig verbond’. Het stond ook haaks op wat het Nieuwe Testament zelf leert. Nergens in het Nieuwe Testament staat met zoveel woorden dat de kerk de plaats van Israël zou hebben ingenomen. Het maakt alles deel uit van het vervangingsdenken. Hoe de messiaanse joden eeuwenlang geen plek binnen de kerk gegund werd staat beschreven in hoofdstuk 7 van het boek ‘Israël in het hart van de Kerk’. Deze beschamende geschiedenis is jammer genoeg nauwelijks bekend binnen de kerk. Het komt zelden ter sprake.

De cirkel rond

Eeuwenlang heeft de uitsluiting van messiaanse joden stand gehouden. Totdat vanaf het begin van de 19e eeuw eindelijk weer ruimte kwam voor joden die hun geloof in Jezus niet in strijd zien met hun jood zijn. Van een kerkelijk verbod op joodse praxis (Halacha) is in onze tijd gelukkig geen sprake meer. Het aantal messiaanse joden is met name de afgelopen vijftig jaar wereldwijd sterk toegenomen. Vooral in de Verenigde Staten en Israël. En zij laten gelukkig in toenemende mate van zich horen. Het boek ‘Introduction to Messianic Judaism’ is daar een sterk voorbeeld van. Messiaanse joden hebben een belangrijke boodschap voor de kerk van vandaag: het evangelie van Yeshua Messias is wel degelijk goed nieuws ook voor Israël. In zekere zin is in onze tijd de cirkel weer rond. Het evangelie begon 2000 jaar geleden met Joden die verkondigden dat er in Jezus Messias verlossing is voor jood en niet-jood. Nu, in onze tijd, verkondigen joden opnieuw dat Jezus de Messias is, en dat dit evangelie niet alleen goed nieuws is voor een ieder die gelooft. Het evangelie is tevens het goede nieuws dat Jezus een dienaar van de joden is geworden om Gods beloften aan zijn volk te bevestigen, te garanderen. (Romeinen 15:8). Deze in dit verband bijzonder belangrijke tekst staat al 2000 jaar in het Nieuwe Testament. Maar we horen er in de kerk zelden over. Hoe jammer! Paulus leert hier dat Jezus’ lijden, sterven en opstanding een eigenstandige heel belangrijke betekenis heeft specifiek voor het Joodse volk. Dat we hier bijna nooit over horen is echt een manco in de verkondiging. Dit kan niet los gezien worden van de eeuwenlange dominante invloed van het vervangingsdenken. Pas in de loop van de twintigste eeuw zijn steeds meer theologen en kerken begonnen vraagtekens te stellen bij de vervangingstheologie. Opnieuw wil ik in dit verband wijzen op het bijzondere boek van Mark Kinzer ‘Jerusalem crucified, Jerusalem risen’ waarin Kinzer mijns inziens overtuigend aantoont dat het evangelie alles te maken heeft met de vervulling van al Gods beloften aan het volk Israël. Beloften van de God van Israël aan zijn volk zoals we die op tal van plaatsen aantreffen in het Oude Testament. Dat Jezus die beloften bevestigt en garandeert, behoort volgens Kinzer ook tot het goede nieuws van het evangelie. Ook dat stuk van het evangelie zouden we als kerk moeten horen, Paulus zelf gaat ons hierin voor. Het evangelie gaat over nog meer dan vergeving van zonden en eeuwig leven. Het gaat ook over het behoud van Israël en de voleinding van heel Gods schepping wanneer God zal zijn alles in allen. Het heil van de God van Israël is en voor Israël en voor de volken.

Lezen over Israël

Enkele zomers geleden las ik, naar aanleiding van een lezing van Bart Jan Spruyt, een boek dat veel indruk op me maakte. In de lezing “Staan we aan de vooravond van grote dingen?” (Spruyt, 2017) legt de historicus een link tussen de belangstelling van het negentiende eeuwse Réveil voor de ontwikkelingen in het toenmalige Palestina enerzijds en een toen recent en spraakmakend boek van de Israëlische journalist Ari Shavit anderzijds. Na 7 oktober jongstleden besloot ik het boek Mijn beloofde land van Ari Shavit te herlezen.

Persoonlijke verhalen

Het boek beschrijft in zeventien hoofdstukken de geschiedenis van Palestina / Israël van 1897 tot 2013. Dat doet Shavit door ons een kijkje te geven in de levens van verschillende mensen die een rol hadden in de geschiedenis van het land. Ze hebben allemaal op hun manier bijgedragen aan het land zoals het nu is. Elk van de personages heeft zijn eigen overtuiging en zijn eigen ideeën over wat het beste zou zijn voor Israël. In sommige hoofdstukken zien we ook de standpunten van de schrijver, maar die worden nergens dominant. Shavits stijl is er één van nieuwsgierigheid naar en respect voor de mensen die hij interviewt en bestudeert. Als lezer maak je op een nieuwe en unieke manier kennis met het land Israël en haar geschiedenis.

Dreiging

In het hoofdstuk Masada – 1942 ontmoeten we Shmaryahu Gutman, een man die gegrepen is door de gebeurtenissen in de burcht Masada in het jaar 73 na Christus. Hij besluit de Masada te beklimmen met een groep sterke leiders uit de jeugdbeweging om hen te harden. Zo wil hij hen vastberaden maken zich te verzetten tegen invloeden die het Jodendom en het zionisme bedreigen. Gutman weet in de zomer van 1942 heel goed dat er een pogrom van ongekende omvang gaande is in Europa. Hij weet ook dat de grootmoefti van Jeruzalem goede banden heeft met Adolf Hitler en dat Rommel grote successen boekt in Afrika. Hij beseft dat het zionisme niet langer alleen een landbouwbeweging kan zijn; het moet een beweging worden van verzet tegen hen die Joden willen vernietigen. Wat opvalt in dit hoofdstuk, is dat door de hoofdrolspelers heel duidelijk gezien wordt dat het volk alleen staat in de wereld. Men is zich er terdege van bewust dat de stichting van een eigen staat in Israël niet optioneel, maar cruciaal is voor het voortbestaan van het Joodse volk.

Lydda – 1948 is een moeilijk hoofdstuk om te lezen. Shavit schetst een haast idyllisch plaatje van de Lydda-vallei, waar een zionistisch jeugddorp en een Arabische gemeenschap in harmonie naast elkaar bestaan. De Joodse staat wordt echter bedreigd en een Arabische stad middenin Joods land wordt gezien als een veiligheidsrisico. Shavit is daar duidelijk over, maar beschrijft ook de vernedering van de Arabische bevolking die met grote haast moet vertrekken. Het is afschuwelijk om te lezen hoe bejaarden en moeders met pasgeboren baby’s vluchten in de moordende zomerhitte. We lezen hoe soldaten het oorlogsrecht schenden en hoe misverstanden tussen officieren leiden tot doden en gewonden in deze mooie Arabische stad. In dit hoofdstuk komen we opnieuw Shmaryahu Gutman tegen. Hij wordt de militaire gouverneur van Lydda en in die rol onderhandelt hij met de Arabische autoriteiten. Deze smeken hem om de Arabische mannen die gevangen zitten in de Grote Moskee van Lydda niet te behandelen zoals zij de Joden zouden hebben behandeld als de situatie andersom was geweest. Dit is tekenend voor de recente geschiedenis van Israël: Israël vecht vóór het land, maar het Arabische gevecht is een gevecht tégen Joden.

Ongemak

De schrijver heeft het er moeilijk mee dat hij onderdeel is van een bezettende macht. Dat ongemak beschrijft hij treffend in Gaza-strand – 1991. Ook in het hoofdstuk Nederzettingen – 1975 is Shavit, die bekendstaat als een linkse journalist, niet bang om zijn mening over de nederzettingen te laten blijken. Maar hij is nieuwsgierig naar de mensen die de kolonistenbeweging Gush Emunim hebben opgericht. Wat een verademing om zo’n journalist te lezen: hij is nieuwsgierig en wil begrijpen, ook wanneer het mensen betreft die er in politieke en morele zin heel andere denkbeelden op nahouden dan hij. Gush Emunim ontstond na de Jom Kippoeroorlog van 1973. Het land was gedesillusioneerd en de Arbeiderspartij van Golda Meïr stond met lege handen. Eén van de oprichters van de beweging, Yehuda Etzion “realiseerde zich dat er iets helemaal mis was, dat er iets wezenlijks verloren was gegaan. In de loop der jaren was Israël er spiritueel op achteruitgegaan” (Shavit, p. 237). De nederzettingenbeweging is een religieus-zionistische beweging. Men voelde zich verraden doordat Israël de Sinaïwoestijn aan Egypte had teruggegeven en men wilde voorkomen dat dit ook met Samaria (de Westbank) zou gebeuren. In dit gebied heeft zich immers een belangrijk deel van de Bijbelse geschiedenis afgespeeld. Shavit vindt dat de nederzettingen Israël in een onmogelijke impasse hebben gebracht. De religieus-zionisten geloven dat ze handelen ten dienste van Israël en ze hopen op en verwachten Gods redding.

Toekomstverwachting

Dat laatste brengt ons terug bij het Réveil. De mannen van het Réveil zagen dat Israël een zeer belangrijke plek inneemt in de wereldgeschiedenis en dat het voor de Kerk noodzakelijk is om Israël haar plek te gunnen. Ik sluit af met een citaat van Isaäc da Costa:“Hebben de Gemeenten des Heeren uit de volken, hoe gezegend en bevoorrecht ook sedert achttien eeuwen, evenwel ten allen tijde niet eene ledigheid en onvolkomenheid ondervonden, het gevolg der afwezigheid van het oudste volk in het gezin van den Koning der natiën?” (Da Costa, 1855).

In dit artikel heb ik slechts vier van de zeventien hoofdstukken uit Mijn beloofde land kort besproken. Het complete boek geeft een beeld van een jonge natie die van buitenaf en van binnenuit bedreigd wordt. Shavit signaleert zeven dreigingscirkels die Israël omsluiten. Hij noemt bedreigingen van buitenaf, zoals de islamitische en de Palestijnse dreiging, maar ook gevaar van binnenuit, zoals een afbrokkelende Israëlische identiteit. Tegelijkertijd spat de kracht en de creativiteit van dit volk van de pagina’s. Voor wie zich niet alleen met het laatste nieuws wil bezighouden, maar ook meer kennis wil opdoen over de recente geschiedenis van Israël, is het boek Mijn beloofde land zeer aan te bevelen.

Nog meer lezen over Israël? In een artikel uit 2017 op deze website bespreekt Jeroen Bol vier boeken over de geschiedenis van Israël. Onder meer het boek Israel, a Concise History of a Nation Reborn van Daniel Gordis. Gordis beschrijft dezelfde periode in de Israëlische geschiedenis als Mijn beloofde land van Ari Shavit doet.

Literatuur:

Da Costa, I. (1855).Vijf en twintig stellingen over de nationale wederoprichting van Israel en de wederkomst van den Heer Jezus Christus in heerlijkheid.

Shavit, A. (2013). Mijn beloofde land: De triomf en tragedie van Israël. Spectrum.

Spruyt, B. J. (2017, February 21). Staan we aan de vooravond van grote dingen? (Christenen voor Israël, Ed.). https://youtu.be/2tjZ0eg2fqo?si=-DJdgIoOG1IiEz7U

Over YachadBeYeshua

Yachad BeYeshua is een wereldwijde fellowship van Joden die Jezus belijden als Messias. Yachad BeYeshua staat voor ‘Een in Jezus’. De fellowship ging in 2020 van start. Mark Kinzer is een van de initiatiefnemers en oprichters van deze bijzondere nieuwe beweging. De missie van Yachad BeYeshua is Joden uit allerlei kerkelijke en niet-kerkelijke richtingen die in Jezus geloven een platform te bieden waar ze elkaar kunnen ontmoeten, bemoedigen, aanscherpen en verrijken.
Je vindt er messiaanse joden, katholieke joden, evangelicale joden, protestantse joden, joden die een synagoge bezoeken, anglicaanse joden en grieks-orthodoxe joden. Wat hen verbindt is hun geloof in Jezus en het blijvende belang dat zij hechten aan hun joodse identiteit.
Joden die in Jezus geloven worstelen nogal eens met existentiële eenzaamheid. In de kerken voelen ze zich vaak niet begrepen. In synagoges worden ze eveneens vaak gezien als een vreemde eend in de bijt. Zo vallen ze helaas vaak tussen wal en schip. Yachad BeYeshua voorziet dan ook in een duidelijke behoefte. De organisatie weet zich nauw verbonden met hun eigen volk, Israël en met de christenen uit de volken, de kerk. Men organiseert boeiende webinars.
Neem beslist een kijkje op hun boeiende website www.yachad-beyeshua.org

Boeken door Mark S. Kinzer

Postmissionary Messianic Judaism: Redefining Christian Engagement with the Jewish People, Mark S. Kinzer, Brazos Press, 2005

Israel’s Messiah and the People of God: a Vision for Messianic Jewish Covenant Fidelity, Mark S. Kinzer, Jennifer M. Rosner, editor, Cascade Books, 2011

Searching Her own Mystery: Nostra Aetate, the Jewish People, and the Identitity of the Church, Mark S. Kinzer, Cascade Books, 2015

Jerusalem Crucified, Jerusalem Risen: The Resurrected Messiah, the Jewish People, and the Land of Promise, Mark S. Kinzer, Cascade Books, 2018

Besorah: The Resurrectionof Jerusalem and the Healing of a Fractured Gospel, Mark S. Kinzer & Russell L. Resnik, Cascade Books, 2021

In 2023 verscheen een Festschrift ter gelegenheid van de 70^e verjaardag van Mark Kinzer. De feestbundel draagt de titel Covenant and the People of God: Essays in Honor of Mark S. Kinzer. Hij bevat 24 essays door vrienden en collega’s, onder wie uit Nederland Michael Mulder en Henk Bakker. De bundel is samengesteld door de redacteuren Jonathan Kaplan, Jennifer M. Rosner en David J. Rudolph.

Stones the Builders Rejected: The Jewish Jesus, His Jewish Disciples, and the Culmination of History, Mark S. Kinzer, edited and with an introduction by Jennifer M.Rosner, Cascade Books, 2024

What is Postmissionary Messianic Judaism?

And why it is such a promising and important new paradigma

In recent years, a new form of Messianic Judaism has emerged that has the potential to serve as a bridge between Jews and Christians. Giving voice to this movement, Mark Kinzer makes a case for nonsupersessionist Christianity. He argues that the election of Israel is irrevocable, that Messianic Jews should honor the covenantal obligations of Israel, and that rabbinic Judaism should be viewed as a movement employed by God to preserve the distinctive calling of the Jewish people. Though this book will be of interest to Jewish readers, it is written primarily for Christians who recognize the need for a constructive relationship to the Jewish people that neither denies the role of Jesus the Messiah nor diminishes the importance of God’s covenant with the Jews.

See for endorsements, reviews and responses https://www.markkinzer.com/pmj

Een uniek symposium in Wenen

‘Jezus- ook de Messias voor Israël? – De Messiaans Joodse beweging en Christendom in Dialoog’

Door: Jeroen Bol, voorzitter Jules Isaac Stichting

Voor dit artikel is gebruikgemaakt van het verslag van het symposium dat Dr. Evert van de Poll schreef in oktober 2022.

Van 11 juli tot 13 juli 2022 vond aan de Universiteit van Wenen een symposium plaats dat in het licht van 2000 jaar kerkgeschiedenis en joods-christelijke relaties uniek genoemd kan worden. Noem het gerust een novum. Het onderwerp van het symposium was ‘Jezus- ook de Messias voor Israël? – De Messiaans Joodse beweging en Christendom in Dialoog’.
Wat maakt dat dit symposium in het licht van 2000 jaar kerkgeschiedenis met recht een novum genoemd kan worden? Een ‘novum’ omdat hier iets nieuws plaats vond waar nooit eerder plaats voor was. Nooit eerder in de lange geschiedenis van de kerk was het belang en de plaats van het messiaans jodendom onderwerp van een officieel symposium. Een symposium waar zowel de kerk als een gerespecteerde universiteit nauw bij betrokken waren en openlijk hun naam aan verbonden. Een reeks van gerenommeerde rooms-katholieke en protestante hoogleraren en theologen uit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Oekraïne, Israël en Nederland werkten aan het symposium mee. Ze vertegenwoordigden een rijk scala aan geloofstradities katholiek, orthodox, luthers, gereformeerd, evangelisch, charismatisch. En ook vijf Jezus als Messias belijdende joodse theologen. Mark Kinzer was een van hen. Met name hun aanwezigheid en bijdragen maakten dit symposium tot een unicum.
Messiaanse joden, in Nederland vaak ‘Messias belijdende joden’ genoemd, zijn joden die belijden dat Jezus de Messias is, maar zonder dat ze hun Joodse identiteit prijsgeven. Ze zien hun jood zijn niet in strijd met hun geloof in Jezus. In die zin staan ze heel dicht bij de discipelen over wie we lezen in de eerste hoofdstukken van het boek Handelingen. Ook dat waren joden die geloofden dat Jezus de beloofde Messias is en gewoon jood bleven met alles dat daar bij hoort. Messiaanse joden noemen zichzelf meestal geen christen. Die titel achten ze voorbehouden aan gelovigen uit de volken zoals wij die tot geloof in Jezus zijn gekomen. Messiaanse joden zien zichzelf in de eerste plaats als deel uitmakend van het Joodse volk, en daarnaast ook van de kerk wereldwijd, het Lichaam van de Messias. Het aantal messiaanse joden is sinds eind vorige eeuw wereldwijd sterk toegenomen. Tragisch genoeg was in de kerk achttien eeuwen lang geen plaats voor joden die Jezus als Messias belijden met vasthouden van hun Joodse identiteit. Ze mochten er domweg niet zijn. Het symposium in Wenen brak openlijk met deze politiek. Voor het eerst in de geschiedenis vond nu een publieke gedachtewisseling plaats waarin de vraag centraal stond wat de terugkeer van het messiaans jodendom in onze dagen de kerk te zeggen heeft. En wat de implicaties hiervan zijn voor de christelijke theologie. En dit in de aanwezigheid van vijf messiaans joodse theologen die ieder zelf ook lezingen verzorgden. Er was sprake van volstrekte gelijkwaardigheid en wederzijdse erkenning tussen de christelijke en de messiaans joodse theologen. Nogmaals, een unicum in 2000 jaar kerkgeschiedenis. Lees meer

Is de kerk uit de gevarenzone? De erfenis van Jules Isaac

Door Jeroen Bol

Ooit las ik de reactie van een Jood op het enthousiasme van zijn christenvriend over het veranderde christelijke denken met betrekking tot de Joden sinds de Holocaust. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de historische verklaring Nostra Aetate uit 1965 en veel andere kerkelijke verklaringen die later op deze belangrijke verklaring volgden. Verklaringen waarin afstand is genomen van het vervangingsdenken en waarin antisemitisme scherp wordt veroordeeld. “Laten we maar eens kijken hoe de kerk hier over honderd jaar in staat” was het antwoord van de Joodse vriend. Met andere woorden, de Joodse gesprekspartner was er nog niet zo zeker van of de recente verandering in het christelijk denken over Israël werkelijk zou beklijven. Hij sloot niet uit dat christenen in het oude denken over Israël zouden kunnen terugvallen. Toen ik dat voor het eerst las was mijn reactie: ‘dat zal toch niet gebeuren, dat lijkt me onwaarschijnlijk. De ogen van veel christenen, en dat ook op hoog kerkelijk niveau, zijn door de verschrikkingen van de Holocaust toch zeker blijvend geopend! Er is nu immers toch onweerlegbaar aangetoond dat onzalige anti-Joodse denkbeelden uit de christelijke traditie in tegenspraak zijn met de Bijbel zelf. En het valt toch ook niet meer te ontkennen dat anti-Joodse karikaturen in het christendom eeuwenlang de voedingsbodem waren voor geweld tegen de Joden. Met de Holocaust als meest gruwelijk absoluut dieptepunt. Denk onder meer aan de overtuiging dat al de Joden schuldig zijn aan de terechtstelling van Jezus (Godsmoord) en daarom gedoemd onder het oordeel van God hun dagen te moeten slijten. Want hebben ze niet geroepen, ‘zijn bloed kome over ons en onze kinderen? ’Dergelijk onzalig, voor Joden levensgevaarlijk gebleken denken, hebben we als christenen toch definitief achter ons gelaten?’

Lees meer

Terug van 1800 jaar weggeweest Messiaans-jodendom, hoe nu verder?

Door Jeroen Bol

Naar aanleiding van ‘At the foot of the mountain; Two views om Torah and the Spirit’, Joshua M. Lessard & Jennifer M. Rosner. Foreword by David Rudolph. 121 pagina’s.

Resource Publications, Imprint of Wipf & Stock Publishers, Eugene, Oregon, 2021

Een van de meest fascinerende ontwikkelingen van de afgelopen zestig jaar mag toch wel het ontstaan van de messiaans-joodse beweging genoemd worden. De beweging heeft haar wortels in de Verenigde Staten en staat bekend als ‘Messianic Judaism’. Messiaanse joden belijden Jezus als de Joodse Messias en hechten groot en blijvend belang aan hun Joodse identiteit. Ze zien hun geloof in Jezus niet als strijdig met het houden van de Thora. Jezus wordt door hen vaak beleden met zijn Hebreeuwse naam ‘Yeshua’. Intussen treft men in allerlei landen gemeenschappen van messiaanse joden aan, met name in Israël.

Lees meer