Beknopte uitleg van het begrip ‘bilaterale ecclesiologie

Mark Kinzer maakt deel uit van een sterke stroming binnen het messiaans jodendom die een bilaterale ecclesiologie voorstaat. Bilaterale ecclesiologie staat voor een opvatting over het wezen van de Kerk die volgens mij als geen ander de diepe verbondenheid van Jezus, Israël en de Kerk recht doet en toelicht. In bilaterale ecclesiologie is sprake van een differentiatie binnen het geestelijke lichaam van Christus, waarin joodse en niet-joodse Jezus gelovigen verenigd zijn. Het is een model van kerk zijn waarin messiaans jodendom kan floreren, en haar specifiek messiaans-joodse roeping gestalte kan geven. In het model van bilaterale ecclesiologie wordt binnen het bredere lichaam van Christus een onderscheiden eigen plaats toegekend aan specifiek messiaans-joodse gemeenschappen. Alleen zo zijn deze in staat om een werkelijk Joods, Thoragetrouw (halachisch) leven te leiden als messiaans-joodse gemeenschap. Denk onder meer aan het volgen van een joodse liturgie, het houden van joodse hoogtijdagen als Loofhuttenfeest en Jom Kippoer, de besnijdenis van hun jongetjes en het kosher eten. In Kinzers model van een bilaterale wijze van kerk zijn heeft het messiaans-joodse smaldeel de potentie om als natuurlijke brug tussen kerk en jodendom te functioneren. Messiaanse joden behoren immers tot beide. Principieel onderhouden zij de Thora in lijn met de joodse traditie. Dit hebben zij gemeen met het bredere orthodoxe jodendom. Deze gemeenschappelijkheid maakt dat dit postmissionair messiaans jodendom volgens Mark Kinzer de potentie heeft ooit die brugfunctie tussen kerk en jodendom te vervullen. Dit is nu nog toekomstmuziek, maar Kinzers model van een bilaterale ecclesiologie kan niet los worden gezien van deze hoopvolle visie op postmissionair messiaans jodendom.

Beknopte uitleg van het begrip ‘postmissionair messiaans jodendom’

‘Postmissionary Messianic Judaism’ is een nieuwe vorm van messiaans jodendom die de afgelopen decennia met name in de Verenigde Staten gestalte heeft gekregen. Volgens Mark Kinzer heeft deze vorm van messiaans jodendom de potentie om te dienen als een natuurlijke brug, een verbindende schakel tussen joden en christenen. Bedenk in dit verband dat Kinzer de aloude breuk tussen jodendom en christendom ziet als het oerschisma binnen het volk van God. Een schisma dat God volgens Kinzer nooit gewild heeft en dat ooit geheeld zal worden. Dat herstel is volgens Kinzer uiteindelijk Gods werk.

Het postmissionary messiaans jodendom dat Kinzer voorstaat heeft de volgende drie uitgangspunten. Alle drie baseert Kinzer op zijn exegese van het Nieuwe Testament.

De uitverkiezing van Israël als volk van God is onherroepelijk. Gods verbond met het volk Israël is blijvend geldig.
Messiaanse joden dienen zich net als andere joden op grond van het verbond te houden aan de verplichtingen die in de Thora gevonden worden.
Het rabbinale jodendom dient gezien te worden als een beweging die God eeuwenlang gebruikt en behoed heeft de om de onderscheiden unieke roeping van het Joodse volk in stand te houden. Een roeping die de kerk juist eeuwenlang in haar vervangingsdenken heeft ontkend. Ze meende de plaats van Israël te hebben overgenomen als volk van God.

Mark Kinzer stelt dat dankzij het rabbinale jodendom de belijdenis van Israël als het volk van God eeuwenlang bleef gehandhaafd en veilig gesteld. Postmissionary Messianic Judaism onderscheidt zich met deze positieve waardering van het rabbinale jodendom duidelijk van andere vormen van messiaans jodendom die doorgaans weinig op hebben met het rabbinale jodendom. Postmissionary Messianic Judaism belijdt Yeshua, Jezus als Messias voor Jood en niet-Jood. Het ziet het als haar roeping om binnen het bredere jodendom te getuigen van ‘de verborgen werkzame heiligende aanwezigheid van Yeshua onder het Joodse volk en haar religieuze traditie’. (Mark Kinzer, Postmissionary Messianic Judaism, pag. 14-16, 301,305). Hiermee staat Kinzer overigens geen zogeheten tweewegenleer voor, maar erkent hij wel de werkzame aanwezigheid van Gods Geest in het rabbinale jodendom.

Mark Kinzer schrijft: “Messianic Jews with this orientation discern the hidden sanctifying reality of Yeshua already residing at the center of Jewish life and religious tradition. They understand their inner mission as the call to be a visible sign of this hidden messianic presence. (…) Postmissionary Messianic Judaism believes that the mysterious messianic reality at the heart of Israel’s life, will one day be acknowledged by the community as a whole, and that this acknowledgment – set within the context of a national movement of revived fidelity to the ancestral covenant – will prepare the way for the final redemption. Because it discovers God and Yeshua within the Jewish people and its tradition, postmissionary Messianic Judaism feels at home in the Jewish world. (Postmissionary Messianic Judaism pag. 14-15).

Deze visie van Kinzer op Jezus en Israël is natuurlijk een heel andere dan hoe de kerk door de eeuwen heen naar het jodendom heeft gekeken. Dat maakt het tot een spannnende theologische exercitie. Hier is sprake van een paradigmaverschuiving. Mark Kinzer ziet het getuigen van Jezus’ verborgen werkzame aanwezigheid binnen het jodendom, onder het Joodse volk, als een belangrijk onderdeel van de missie van het postmissionaire messiaanse jodendom.

Zie voor meer over Postmissionary Messianic Judaism het gelijknamige boek van Mark Kinzer, met name pagina 12-16 en pagina 299-302.

Zie voor een indrukwekkende reeks aanbevelingen en recensies van het boek Post- Missionary Messianic Judaism www.markkinzer.com/pmj

Over YachadBeYeshua

Yachad BeYeshua is een wereldwijde fellowship van Joden die Jezus belijden als Messias. Yachad BeYeshua staat voor ‘Een in Jezus’. De fellowship ging in 2020 van start. Mark Kinzer is een van de initiatiefnemers en oprichters van deze bijzondere nieuwe beweging. De missie van Yachad BeYeshua is Joden uit allerlei kerkelijke en niet-kerkelijke richtingen die in Jezus geloven een platform te bieden waar ze elkaar kunnen ontmoeten, bemoedigen, aanscherpen en verrijken.
Je vindt er messiaanse joden, katholieke joden, evangelicale joden, protestantse joden, joden die een synagoge bezoeken, anglicaanse joden en grieks-orthodoxe joden. Wat hen verbindt is hun geloof in Jezus en het blijvende belang dat zij hechten aan hun joodse identiteit.
Joden die in Jezus geloven worstelen nogal eens met existentiële eenzaamheid. In de kerken voelen ze zich vaak niet begrepen. In synagoges worden ze eveneens vaak gezien als een vreemde eend in de bijt. Zo vallen ze helaas vaak tussen wal en schip. Yachad BeYeshua voorziet dan ook in een duidelijke behoefte. De organisatie weet zich nauw verbonden met hun eigen volk, Israël en met de christenen uit de volken, de kerk. Men organiseert boeiende webinars.
Neem beslist een kijkje op hun boeiende website www.yachad-beyeshua.org

Boeken door Mark S. Kinzer

Postmissionary Messianic Judaism: Redefining Christian Engagement with the Jewish People, Mark S. Kinzer, Brazos Press, 2005

Israel’s Messiah and the People of God: a Vision for Messianic Jewish Covenant Fidelity, Mark S. Kinzer, Jennifer M. Rosner, editor, Cascade Books, 2011

Searching Her own Mystery: Nostra Aetate, the Jewish People, and the Identitity of the Church, Mark S. Kinzer, Cascade Books, 2015

Jerusalem Crucified, Jerusalem Risen: The Resurrected Messiah, the Jewish People, and the Land of Promise, Mark S. Kinzer, Cascade Books, 2018

Besorah: The Resurrectionof Jerusalem and the Healing of a Fractured Gospel, Mark S. Kinzer & Russell L. Resnik, Cascade Books, 2021

In 2023 verscheen een Festschrift ter gelegenheid van de 70^e verjaardag van Mark Kinzer. De feestbundel draagt de titel Covenant and the People of God: Essays in Honor of Mark S. Kinzer. Hij bevat 24 essays door vrienden en collega’s, onder wie uit Nederland Michael Mulder en Henk Bakker. De bundel is samengesteld door de redacteuren Jonathan Kaplan, Jennifer M. Rosner en David J. Rudolph.

Stones the Builders Rejected: The Jewish Jesus, His Jewish Disciples, and the Culmination of History, Mark S. Kinzer, edited and with an introduction by Jennifer M.Rosner, Cascade Books, 2024

Een uniek symposium in Wenen

‘Jezus- ook de Messias voor Israël? – De Messiaans Joodse beweging en Christendom in Dialoog’

Door: Jeroen Bol, voorzitter Jules Isaac Stichting

Voor dit artikel is gebruikgemaakt van het verslag van het symposium dat Dr. Evert van de Poll schreef in oktober 2022.

Van 11 juli tot 13 juli 2022 vond aan de Universiteit van Wenen een symposium plaats dat in het licht van 2000 jaar kerkgeschiedenis en joods-christelijke relaties uniek genoemd kan worden. Noem het gerust een novum. Het onderwerp van het symposium was ‘Jezus- ook de Messias voor Israël? – De Messiaans Joodse beweging en Christendom in Dialoog’.
Wat maakt dat dit symposium in het licht van 2000 jaar kerkgeschiedenis met recht een novum genoemd kan worden? Een ‘novum’ omdat hier iets nieuws plaats vond waar nooit eerder plaats voor was. Nooit eerder in de lange geschiedenis van de kerk was het belang en de plaats van het messiaans jodendom onderwerp van een officieel symposium. Een symposium waar zowel de kerk als een gerespecteerde universiteit nauw bij betrokken waren en openlijk hun naam aan verbonden. Een reeks van gerenommeerde rooms-katholieke en protestante hoogleraren en theologen uit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Oekraïne, Israël en Nederland werkten aan het symposium mee. Ze vertegenwoordigden een rijk scala aan geloofstradities katholiek, orthodox, luthers, gereformeerd, evangelisch, charismatisch. En ook vijf Jezus als Messias belijdende joodse theologen. Mark Kinzer was een van hen. Met name hun aanwezigheid en bijdragen maakten dit symposium tot een unicum.
Messiaanse joden, in Nederland vaak ‘Messias belijdende joden’ genoemd, zijn joden die belijden dat Jezus de Messias is, maar zonder dat ze hun Joodse identiteit prijsgeven. Ze zien hun jood zijn niet in strijd met hun geloof in Jezus. In die zin staan ze heel dicht bij de discipelen over wie we lezen in de eerste hoofdstukken van het boek Handelingen. Ook dat waren joden die geloofden dat Jezus de beloofde Messias is en gewoon jood bleven met alles dat daar bij hoort. Messiaanse joden noemen zichzelf meestal geen christen. Die titel achten ze voorbehouden aan gelovigen uit de volken zoals wij die tot geloof in Jezus zijn gekomen. Messiaanse joden zien zichzelf in de eerste plaats als deel uitmakend van het Joodse volk, en daarnaast ook van de kerk wereldwijd, het Lichaam van de Messias. Het aantal messiaanse joden is sinds eind vorige eeuw wereldwijd sterk toegenomen. Tragisch genoeg was in de kerk achttien eeuwen lang geen plaats voor joden die Jezus als Messias belijden met vasthouden van hun Joodse identiteit. Ze mochten er domweg niet zijn. Het symposium in Wenen brak openlijk met deze politiek. Voor het eerst in de geschiedenis vond nu een publieke gedachtewisseling plaats waarin de vraag centraal stond wat de terugkeer van het messiaans jodendom in onze dagen de kerk te zeggen heeft. En wat de implicaties hiervan zijn voor de christelijke theologie. En dit in de aanwezigheid van vijf messiaans joodse theologen die ieder zelf ook lezingen verzorgden. Er was sprake van volstrekte gelijkwaardigheid en wederzijdse erkenning tussen de christelijke en de messiaans joodse theologen. Nogmaals, een unicum in 2000 jaar kerkgeschiedenis. Lees meer

Terug van 1800 jaar weggeweest Messiaans-jodendom, hoe nu verder?

Door Jeroen Bol

Naar aanleiding van ‘At the foot of the mountain; Two views om Torah and the Spirit’, Joshua M. Lessard & Jennifer M. Rosner. Foreword by David Rudolph. 121 pagina’s.

Resource Publications, Imprint of Wipf & Stock Publishers, Eugene, Oregon, 2021

Een van de meest fascinerende ontwikkelingen van de afgelopen zestig jaar mag toch wel het ontstaan van de messiaans-joodse beweging genoemd worden. De beweging heeft haar wortels in de Verenigde Staten en staat bekend als ‘Messianic Judaism’. Messiaanse joden belijden Jezus als de Joodse Messias en hechten groot en blijvend belang aan hun Joodse identiteit. Ze zien hun geloof in Jezus niet als strijdig met het houden van de Thora. Jezus wordt door hen vaak beleden met zijn Hebreeuwse naam ‘Yeshua’. Intussen treft men in allerlei landen gemeenschappen van messiaanse joden aan, met name in Israël.

Lees meer

Mark Kinzer en wat de vervangingstheologie gaat vervangen

Israël en de Kerk besteedt regelmatig aandacht aan de vervangingsleer. Die aandacht blijft nodig, want dit eeuwenoude denken is echt nog geen verleden tijd. Het manifesteert zich tegenwoordig meestal in meer verhulde vorm, ongemerkt meesprekend in tal van exegeses. Zeker, het vervangingsdenken heeft terrein verloren en het is niet langer onweersproken. Maar de invloed ervan is nog moeiteloos te bespeuren in veel preken en publicaties. Gelukkig hebben sinds de Shoah en de stichting van de staat Israël een fors aantal Protestante en Rooms Katholieke theologen hun beste krachten gewijd aan het overwinnen van dit denken, ook in ons land. Die inspanningen zijn niet tevergeefs geweest, er is de afgelopen vijftig jaar veel vooruitgang geboekt. Langzamerhand beginnen hier en daar de contouren zichtbaar te worden van een theologie en manier van Bijbel lezen die het Evangelie weet te brengen zonder dat men zich bedient van eeuwenoude ingesleten anti-Joodse stereotypen. In de meer academische Engelstalige theologie hanteert men in dit verband sinds enige tijd wel de term ‘post-supersessionist theology’ . ‘Supersessionism’ is in het Engelse jargon een synoniem voor de meer bekende term ‘replacement theology’, vervangingstheologie. De term ‘post-supersessionism’ wordt binnen de theologie nog niet zo heel lang gebruikt, de term ‘non-supersessionist’ is al langer gangbaar. Deze laatste term staat voor een theologische positie die ‘supersessionism’, het vervangingsdenken, afwijst.

Lees meer

Uit het interview met Mark Kinzer

In het oktober nummer van maandblad De Oogst, uitgave van Heil des Volks verschijnt een uitgebreid interview met Mark Kinzer. Een gedeelte van het interview waarin ook de themadag op negen november aan de orde komt, vindt u hieronder.

Indien u geen abonnement hebt op De Oogst kunt u op de website van Tot Heil des Volks, www.totheildesvolks.nl een proefabonnement nemen op De Oogst. U ontvangt het altijd zeer lezenswaardige maandblad dan drie maanden gratis. Daarna staat het u vrij om te beslissen of u abonnee blijft of niet.

Door Jeroen Bol

Het onderwerp van de themadag op negen november luidt ‘Israël in het hart van de Kerk’. Veel van wat u de afgelopen jaren hebt geschreven raakt aan dit thema. Wat bedoelt u te zeggen met deze uitspraak?

‘Israël in het hart van de Kerk’ en waarom is het zo wezenlijk voor u?

Lees meer

Messiaans Jodendom

Messiaans Jodendom staat voor die groep Joden wereldwijd die belijden dat Jezus de Messias is en die tegelijk als Joden de Thora blijven onderhouden. In de Engelstalige wereld staan ze bekend als ‘Messianic Jews’. Zij hebben hun eigen Messiaans Joodse gemeentes waarin ze zowel gestalte zoeken te geven aan hun Jood zijn als aan hun geloof in Jezus als de Messias van Israël. Deze nog tamelijk jonge beweging is met name doorgebroken sinds eind jaren zestig van de vorige eeuw in de Verenigde Staten, maar ze heeft haar wortels deels al in de 19e eeuw. Veel jonge Amerikaanse Joden kwamen in die roerige jaren zestig radicaal tot geloof in Jezus als de Joodse Messias. Het had trekken van een nieuwe opwekkingsbeweging. Als Joden voelden deze jonge bekeerlingen zich meestal niet thuis in de gevestigde kerken en begonnen ze Joodse Messiaanse gemeentes op te zetten. De groep Messiaanse Joden wereldwijd is nog niet heel erg groot maar ze groeit wel gestaag, met name in Israël en in de Verenigde Staten, maar ook elders. Daniel Juster, David Stern en Mark Kinzer behoren tot de bekende leiders binnen de beweging. Messiaanse Joden staan in zekere zin heel dicht bij het allereerste begin van de kerk zoals beschreven in het boek Handelingen. In dat allereerste begin bestond de gemeenschap die geloofde dat Jezus de Messias van Israël is nagenoeg geheel uit Joden die de Thora onderhielden.Als ergens de Joodse wortels van de kerk duidelijk worden dan is het wel in de groep van Messiaanse Joden, die deel uit maken van de veel bredere beweging van Messias belijdende Joden. Zoals gezegd komen Messiaanse Joden samen in hun eigen Messiaans Joodse gemeenten. Maar er zijn ook veel Messias belijdende Joden die ervoor kiezen om deel uit te blijven maken van diverse kerkgenootschappen en ook van synagoges. Met name sinds 1967 is het aantal Messias belijdende Joden aanzienlijk in aantal toegenomen. De laatste tien jaar laten ook steeds meer hoogopgeleide Messiaanse theologen van zich horen. Er valt uiteraard veel meer te zeggen over Messiaanse Joden, hun theologie en hun groeiende betekenis voor de kerk van nu. Wie meer wil weten over deze belangrijke en boeiende beweging is het in 2010 verschenen boek ‘Joodse volgelingen van Jezus’ door Kees Jan Rodenburg een aanrader. Dit boek biedt op overzichtelijke wijze een schat aan informatie. Wie zich aanmeldt als donateur van de Jules Isaac Stichting ontvangt dit boek als welkomstcadeau. Voor nadere informatie over donateurschap kunt u op onze pagina ‘Word donateur’ terecht.

Lees meer

Wie is Mark Kinzer?

EN WAT IS ZIJN UNIEKE BIJDRAGE AAN EEN CHRISTELIJKE THEOLOGIE ZONDER VERVANGINGSDENKEN

Door Jeroen Bol

De Amerikaanse Jood Mark S. Kinzer (1952) behoort zonder meer tot de belangrijkste messiaans-joodse theologen van dit moment.¹ Hij groeide op in een conservatief Joods gezin. In 1971 kwam hij tot geloof in Jezus, in Messiah Yeshua zoals hij zelf zegt. Hij was toen negentien jaar.

Van begin af aan stond voor Kinzer vast dat zijn nieuw gevonden geloof in Jezus de Messias geen breuk met zijn Jood zijn en met het jodendom betekende. Het bleek het begin van een fascinerende ontdekkingstocht waaraan hij de rest van zijn leven is gaan wijden: hoe tegelijk voluit jood te zijn én voluit gelovige in Jezus als de Messias van Israël en de Zoon van God. En, hoe maken joden die Jezus als Messias belijden tegelijk deel uit van de ecclesia, de gemeente van Christus én van het Joodse volk. De klassieke opvatting zowel van christelijke als van joodse zijde is dat dit niet tegelijk kan. Je bent óf jood, óf je bent christen.

Kinzer is tot een heel andere conclusie gekomen: het kan wel degelijk. Hij heeft er na verloop van jaren een nieuwe kijk op de ecclesiologie theologisch woorden aan weten te geven: ‘bilaterale ecclesiologie’. Bilaterale ecclesiologie staat voor een opvatting over het wezen van de Kerk die volgens mij als geen ander de diepe verbondenheid van Jezus, Israël en de Kerk recht doet en toelicht. Michael Mulder wijdde er in Theologia Reformata een artikel aan onder de titel ‘Een bipolaire ecclesiologie? Uitdaging aan de kerk door de messiaanse Joodse theoloog Mark S. Kinzer’. ²

Lees meer